Περί λογοτεχνίας, (ψηφιακού) μελανιού και συνδέσμων μας

Βασίλης Αμανατίδης

[21 Ιανουαρίου 2016]

Το «λ_ink» είναι ένα (μηνιαία) περιοδικό ψηφιακό project. Μια χειρονομία ανταποκρινόμενη σε εσωτερική ανάγκη, αλλά και στο κάλεσμα του Περικλή Δουβίτσα – ενός μουσικού-συνθέτη που ως εκδότης είναι προπάντων ενορχηστρωτής Χώρου.

Τα βιβλία μου ώς τώρα υπήρξαν βιβλία-οίκοι, ανοιχτοί, αλλά οίκοι. Γιατί; Επειδή το συνθετικό στοίχημα είναι σύμφυτο με την ποίηση. Μα και γιατί η εποχή μας, θαρρώ, χρειάζεται αφηγήσεις νέας σύνδεσης, όχι παλαιάς αποσύνδεσης.

Ο κόσμος μας είναι πλέον πρωτοφανούς ταχύτητας, ταυτοχρονικότητας, αλληλεπικάλυψης. Και, προς το παρόν, μια φωτεινή μουντζούρα που, ενώ μας δίνει την ψευδαίσθηση της διαύγειας, της εποπτείας και της συμμετοχής, μας εθίζει αργά και διόλου βασανιστικά στη λήθη και στο μουντζούρωμα του ίδιου μας του εαυτού και των επιθυμιών μας. Αυτή ίσως είναι η ώρα που η μεγάλη εικόνα αρχίζει όχι απλά να τρώει, αλλά να αλέθει τη μικρή: άγρια και νωθρά ψάρια εμείς, σε έναν βυθό σύγχυσης.

Τυχαίνει κέντρο μου να είναι η ποίηση. Αλλά η ποίηση όχι με πολύ κεφαλαίο το «π», και επομένως όχι ως τέχνη που επιζητά μονοσήμαντες καταγωγικές ολότητες, όχι ως αυτό που απεύχεται τις προσμείξεις και τις επιμειξίες. Κατά τα άλλα, η ποίηση στην Ελλάδα είναι πλέον πολύπλευρη και πλούσια σε βιταμίνες, αρκεί να μαθαίνουμε σιγά σιγά να αποφεύγουμε τους κινδύνους είτε της υπερβιταμίνωσης (συναισθηματισμοί, ρητορεία, υψηλοί τόνοι, ασάφεια και κοινοτοπία κ.λπ.) είτε της υποβιταμίνωσης (συντηρητισμός, περιχαράκωση, εγωτισμός, μισαλλοδοξία κ.λπ.).

Επίσης, στις τοποθετήσεις –ακόμη και καλών– δημοσιογράφων πως η ελληνική λογοτεχνία δεν έχει κάνει ακόμη θέμα της την κρίση σοβαρά –αντίθετα, ας πούμε, από το σινεμά–, ας πω πως μια τέτοια τοποθέτηση ταυτίζει τη λογοτεχνία με την πεζογραφία (είμαι της ισχυρής πεποίθησης πως η ποίηση έχει έως τώρα διαισθανθεί καλύτερα τους κραδασμούς της κρίσης, αλλά βεβαίως δεν την περιγράφει, και καλά κάνει), μα και πως δεν είναι σε καμία περίπτωση χρέος κανενός λογοτέχνη (καλλιτέχνη του λόγου, είτε ποιητή είτε πεζογράφου κ.λπ.) να γίνεται δημοσιογράφος, ήτοι να καταγράφει άμεσα και εύληπτα τις όποιες εξελίξεις.

Ωστόσο, η χάρη των συσχετισμών μα και η δημιουργία ενός δικτύου μέσα από το βλέμμα των άλλων ας γίνουν –λέω– ο στόχος μας. Ώστε να δείξουμε ότι είμαστε πιο διευρυμένοι από το σόι μας. Που τελικά σημαίνει μάλλον: χώρα μας είναι η τέχνη, προπάντων όμως το κοινό –βαθύτατο– πηγάδι της ανθρώπινης ιδιότητας.

Τι θα μας κινεί; Μπορεί η πίστη ότι η εποχή μας αναζητά και δημιουργεί ακόμη την ολότητα μέσα από την πολυδιάσπαση. Κυρίως, όμως, μια πρωταρχική ανάγκη επαφής. Άλλωστε, η (ακόμη και σπασμένη) αφήγηση είναι πάντα αυτό: ένας τρόπος σύμφυτος του ανθρώπου, μια τεχνική για να βγάζει νόημα ο κόσμος, ίσως ο μόνος τρόπος που έχουμε –πέρα από την αφή– για να ενωνόμαστε μεταξύ μας. Αυτό λοιπόν: (επ)αφή και αφήγηση.

Τελικά, έτσι κι αλλιώς: τούτη η –εντός πλαισίου– διαφορετικότητα του καθενός μας είναι που μας ενώνει. Εξόριστοι από κείνο που θα μας συμπλήρωνε, ακόμη και από κείνο το έξω που μας συμπληρώνει. Επομένως, το εσωτερικό υλικό εξορίας μας (θα έπρεπε να) είναι (ή να γίνει) ο κοινός μας τόπος. Πλάνητες και πλανήτες. Αυτό είναι όλο.

Νά, λοιπόν, παρακάτω το προεξαγγελτικό κείμενο του «λ_ink», αυτής της πρωταρχικής, απλούστατης μεταξύ μας χειρονομίας:

«λ_ink»

Το λ_ink είναι η ύλη ενός περιοδικού εαυτού. Ο εαυτός μου-περιοδικό, μα μέσω των άλλων.

Κινείται κυρίως γύρω από τη λογοτεχνία (την τέχνη του λόγου). Όμως αναζητά και τον βαθύ λόγο της τέχνης ενός (ή του) εαυτού μέσα στον κόσμο: στη ζωή.

Το λ_ink είναι κυρίως το «λίκνο» των συνδέσεων. Μία (ψηφιακή) μελάνη που με/μας ενώνει. Ως ένα «μαζί», μα χωριστά: σε κοντινή απόσταση ασφαλείας.

Αναρτάται ανά μήνα. Σε κάθε τεύχος, το λ_ink οργανώνεται γύρω από τρία βέλη και ένα σημείο. Το σημείο είναι πάντα ακίνητο και αμετακίνητο, αν και υπογείως μεταλλασσόμενο από τα βέλη. Τα τρία βέλη βρίσκονται κάθε φορά σε άλλες θέσεις, το κάθε βέλος είναι πάντα διαφορετικό. Τα βέλη αυτά είναι σύνδεσμοι: διαζευκτικοί, συμπλεκτικοί, μα σύνδεσμοι. Κάποτε ίσως δημιουργήσουν κόσμο και στοχεύσουν στο σημείο. Κάθε τεύχος είναι ένα καινούριο τρίπτυχο. Σε αυτό, πότε διαλέγω εγώ τα βέλη, πότε διαλέγει το ένα βέλος τα συντροφικά του. 

Το λ_ink είναι κυρίως η συνδεσμολογία μιας προσωπικής κιβωτού/δεξαμενής/ζυγαριάς. Ό,τι κρατώ, ό,τι ελπίζω, σε ό,τι επενδύω. Τα κείμενα και οι ακίνητες ή κινούμενες εικόνες και μουσικές που συμπεριλαμβάνονται είναι κατά ένα μέρος τους αδημοσίευτα ώς τώρα, αδοκίμαστα υλικά. Μα όχι πάντα.

Το λ_ink είναι μία μικρή εφήμερη (μηνιαία) τριαδική έκθεση επείγουσας ύλης – πολύ νεότερης, τρέχουσας, παλαιότερης. Όταν όμως ένα τευχίδιο «λήγει», τα τρία συστατικά του διαλύονται και επιστρέφουν στη μόνιμη Αποθήκη των υλικών, όπου πλέον θα πλέουν μαζί με τα προηγούμενα. Εκεί, το τι ενώνεται με τι είναι πια δική σας –των χρηστών, αναγνωστών– απόφαση.

Ό,τι θα υπάρχει εδώ, το αγαπώ. Είναι το τώρα μου ως πιθανός καθρέφτης του δικού σας.

(διαβάστε εδώ το λ_ink)